Thế nào là tình yêu - Jiddu Krishnamurti

Nhu cầu an toàn trong các mối quan hệ rõ ràng sinh ra những đau khổ và sợ hãi. Chính sự tìm kiếm an toàn này mời gọi cái “không an toàn”. Bạn đã bao giờ tìm thấy sự an toàn trong bất cứ mối quan hệ nào của mình hay chưa? Bạn đã tìm thấy chưa? Hầu hết chúng ta mong muốn an toàn khi yêu và được yêu, nhưng liệu ở đó có tình yêu không khi mỗi chúng ta đang tìm kiếm sự an toàn cho riêng mình, con đường riêng của mình? Chúng ta không được yêu bởi vì chúng ta không biết yêu như thế nào?



Tình yêu là gì? Cái từ “tình yêu” này thật nặng nề và mục nát đến nỗi tôi hầu như không thích sử dụng nó. Tất cả chúng ta nói về tình yêu - tất cả các tạp chí, tờ báo và những người truyền giáo nói không ngớt về tình yêu. Tôi yêu đất nước tôi, tôi yêu ông vua của tôi, tôi yêu một vài quyển sách nào đó, tôi yêu ngọn núi kia, tôi yêu sự hài lòng, tôi yêu vợ tôi, tôi yêu Chúa. Tình yêu có phải là một ý tưởng không? Nếu nó là một ý tưởng, nó có thể được trao dồi, nuôi dưỡng, ấp ủ, và được bóp nặn theo bất cứ kiểu nào bạn thích. Khi bạn nói rằng bạn yêu Chúa, điều đó có nghĩa là gì? Điều đó có nghĩa là bạn yêu sự phóng chiếu hình ảnh tưởng tượng của chính bạn, một sự phóng chiếu chính bản thân bạn dưới một dạng đáng tôn kính theo những gì mà bạn nghĩ là thiêng liêng, là cao quý. Do vậy, nói rằng “Tôi yêu Chúa” hoàn toàn không có ý nghĩa gì. Khi bạn tôn thờ Chúa, khi đó bạn đang tôn thờ chính bản thân mình – và đó không phải là tình yêu.



Bởi vì chúng ta không hiểu được thế nào là tình yêu thực sự nên chúng ta tìm kiếm những định nghĩa trừu tượng. Tình yêu có thể là giải pháp tốt nhất cho tất cả những khó khăn của con người, những vấn đề và những công việc vất vả, vậy chúng ta sẽ phải làm sao để có thể tìm ra thế nào là tình yêu? Bằng cách định nghĩa nó chăng? Nhà thờ định nghĩa tình yêu một kiểu, xã hội định nghĩa một kiểu khác, và tất cả các kiểu đó đều là những biểu hiện của sự lệch lạc và xuyên tạc. Tha thiết với một ai đó, ngủ với họ, trao đổi tình cảm, tình bạn – đó là những gì chúng ta gọi là tình yêu? Định nghĩa đó là một tiêu chuẩn, một mô hình, và cái kiểu tình yêu đó thật vị kỷ, nhục dục và giới hạn đến nỗi mà tôn giáo đã tuyên bố rằng tình yêu phải là một cái gì hơn thế. Họ thấy tình yêu của con người là sự thỏa mãn, giành dật, ghen tuông, ước muốn sở hữu, nắm giữ, kiểm soát, quấy rầy, và vì hiểu được sự phức tạp của tất cả những điều này họ nói rằng phải có một loại tình yêu khác, tình yêu đó thiêng liêng, tuyệt diệu, đẹp đẽ, không thể vươn tới, không thể hư hoại.



Trên khắp thế giớí, những người đàn ông trong sạch như vậy cho rằng nhìn ngắm một phụ nữ là một việc hoàn toàn sai trái: họ nói rằng bạn không thể tới gần Chúa nếu bạn ham mê, thích thú với tình dục, do đó, họ gạt tình dục sang một bên mặc dù họ đang bị khống chế bởi nó. Nhưng bằng cách khước từ tình dục, họ nhắm mắt và khước từ luôn cả toàn bộ vẻ đẹp của trái đất. Họ bỏ đói trái tìm và tâm hồn mình. Họ xua đuổi vẻ đẹp vì vẻ đẹp liên quan đến phụ nữ.



Liệu có thể chia tình yêu thành tình yêu thiêng liêng và tình yêu trần tục, tình yêu con người và tình yêu thần thánh, hay chỉ có một tình yêu duy nhất? Nếu tôi nó rằng “Tôi yêu bạn”, thì có phải là tôi không có tình yêu đối với những người khác? Liệu tình yêu mang tính cá nhân hay phi cá nhân? tinh thần hay phi tinh thần? gia đình hay phi gia đình? Nếu bạn yêu nhân loại, bạn có thể yêu một người riêng biệt nào đó không? Tình yêu có phải là những tình cảm, mối xúc động? Hay tình yêu là sự hài lòng và khao khát? Tất cả những câu hỏi trên là những ý tưởng về tình yêu? Ý tưởng về tình yêu nên là gì và không nên là gì, là những chuẩn mực phát triển bởi văn hóa nơi chúng ta sinh sống.



Khi trả lời câu hỏi tình yêu là gì, đầu tiên chúng ta lý tưởng hóa xem tình yêu nên là gì và không nên là gì. Việc phân chia bất cứ cái gì thành nên là gì và là gì là một cách dễ nhầm lẫn nhất khi giải quyết những vấn đề của cuộc sống.



Bây giờ làm sao tôi có thể tìm ra ngọn lửa mà chúng ta gọi là tình yêu là gì– không phải là làm sao để diễn đạt cho một ai đó mà tìm ra bản thân tình yêu tự nó là gì? Đầu tiên, tôi loại bỏ tất cả những gì mà nhà thờ, xã hội, những gì mà cha mẹ và bạn bè hay bất cứ ai, bất cứ quyển sách nào nói về tình yêu bởi vì tôi muốn tìm ra cho chính mình tình yêu là gì. Đây là một vấn đề to lớn liên quan đến toàn bộ nhân loại, có hàng nghìn cách khác nhau để định nghĩa nó và bản thân tôi lựa chọn cách này hay cách khác mà tôi thích - để hiểu nó, đầu tiên, liệu tôi có nên rũ bỏ mọi thành kiến đi không? Tôi bối rối và bị rằng xé bởi những ước muốn của chính mình, do vậy tôi nói với chính bản thân mình “Đầu tiên hãy quét sạch những bối rối của chính mình đi”. Có lẽ bạn có thể khám phá tình yêu là gì thông qua việc khám phá tình yêu không phải là gì.



Chính phủ nói rằng, “Hãy lên đường và giết vì tình yêu đất nước của bạn”. Đó có phải là tình yêu không? Các tôn giáo nói rằng “Từ bỏ tình dục để yêu Chúa”. Đó có phải là tình yêu không? Tình yêu có phải là lòng khao khát không? Đừng nói không. Hầu hết chúng ta là như vậy – khao khát sự thỏa mãn, sự thỏa mãn có được thông qua các giác quan, thông qua gắn bó và thực hiện sinh hoạt tình dục. Tôi không phản đối lại tình dục, nhưng hãy xem xét xem nó như thế nào. Cái cảm giác mà tình dục đem lại cho bạn trong giây lát là sự từ bỏ hoàn toàn cái “tôi” của bạn, sau đó bạn trở lại với những bối rối của cuộc sống nên bạn muốn lặp lại cái trạng thái mà ở đó bạn không có lo lắng, không có vấn đề gì cả và không có “cái tôi”. Bạn nói rằng bạn yêu vợ mình. Trong tình yêu đó bao hàm sự thỏa mãn tình dục, sự hài lòng vì có một ai đó trong nhà để trông nom lũ trẻ, để nấu nướng. Bạn phụ thuộc vào cô ấy. Cô ấy cho bạn cơ thể của cô ấy, tình cảm của cô ấy, sự khuyến khích của cố ấy, một cảm giác nhất định về an toàn và hạnh phúc. Sau đó, cô ấy từ bỏ bạn; cô ấy trở nên buồn chán hoặc đi theo một người nào đó, và toàn bộ sự cân bằng tình cảm của bạn bị phá vỡ, nỗi lo âu và xáo trộn này, cái điều mà bạn không thích, gọi là sự ghen tuông. Trong lòng bạn lúc này là nỗi đau đớn, lo lắng, lòng hận thù và hung dữ. Có phải bạn thực sự muốn nói rằng “Miễn là khi nào em thuộc về tôi thì tôi yêu em, còn ngay khi em không thuộc về tôi, tôi căm thù em. Khi nào tôi còn dựa vào em để thỏa mãn những nhu cầu của tôi, tình dục và những thứ khác nữa, tôi yêu em, nhưng ngay khi em không đáp ứng những nhu cầu của tôi, tôi không yêu em nữa”. Đó chính là mâu thuẫn giữa các bạn, ở đó có sự chia cách, và khi nào bạn cảm thấy bị chia cách khỏi người khác thì ở đó không có tình yêu. Nhưng nếu bạn sống với vợ mình mà không tạo ra tất cả những trạng thái mâu thuẫn này, những sự mâu thuẫn bất tận trong chính bản thân bạn – thì có lẽ - có lẽ - bạn sẽ biết được tình yêu là gì. Khi đó bạn hoàn toàn tự do và cô ấy cũng vậy, trong khi nếu bạn phụ thuộc tất cả sự hài lòng của bạn vào cô ấy thì bạn trở thành một kẻ nô lệ cho cô ấy. Do vậy, khi bạn yêu thì ở đó phải có sự tự do, không phải tự do khỏi người khác mà là tự khỏi chính bản thân bạn.



Thuộc về một người khác, nuôi dưỡng tình cảm bởi người khác, phụ thuộc vào người khác - tất cả những điều này luôn chứa đựng sự lo lắng, nỗi sợ hãi, ghen tuông, tội lỗi, và ở đâu có sự sợ hãi ở đó không có tình yêu. Một tâm hồn đau khổ sẽ không bao giờ biết được tình yêu là gì. Tính đa cảm không phải là tình yêu. Và như vậy tình yêu không phải là sự hài lòng, thỏa mãn và khao khát.



Tình yêu không phải là sản phẩm của ý nghĩ – cái mà thuộc về quá khứ. Ý nghĩ không thể vun trồng lên tình yêu. Tình yêu không bị rào quanh và bó buộc bởi lòng ghen tuông, ghen tuông thuộc về quá khứ. Tình yêu luôn luôn ở hiện tại. Nó không phải là “Tôi sẽ yêu” hoặc “Tôi vừa yêu”. Nếu bạn biết tình yêu là gì, bạn sẽ không theo gót bất cứ ai. Tình yêu không có sự tuân theo. Khi bạn yêu, ở đó không có sự tôn sùng hay bất kính.



Bạn có biết thế nào là thực sự yêu một người không – yêu mà không có thù hận, không có ghen tuông, không có giận dữ, không muốn can thiệp vào cái người đó đang nghĩ hoặc đang làm, không chỉ trích, không so sánh - bạn có biết điều đó có nghĩa là gì không? Ở nơi có tình yêu, ở đó có sự so sánh không? Khi bạn yêu một ai đó với tất cả trái tim mình, với tất cả tâm hồn mình, với tất cả con người mình, khi đó có sự so sánh không? Khi bạn hoàn toàn quên đi chính mình cho tình yêu đó thì lúc đó không còn có một ai khác.



Tình yêu có những trách nhiệm và bổn phận không? Khi bạn làm một việc gì mang tính bổn phận thì ở đó có tình yêu không? Trong bổn phận không có tình yêu. Cơ cấu của bổn phận mà con người đang mắc kẹt đang hủy hoại họ. Khi bạn bị ép buộc làm một việc gì đó bởi đó là bổn phận của bạn thì bạn không yêu cái việc mà bạn đang làm. Ở đâu có tình yêu, ở đó không có bổn phận và trách nhiệm.



Đáng tiếc là hầu hết các bậc cha mẹ nghĩ rằng họ có trách nhiệm với con cái mình và cảm giác về trách nhiệm biểu hiện bằng việc nói với bọn trẻ chúng nên làm cái này và không nên làm cái này, chúng nên trở thành cái gì và không nên trở thành cái gì. Các bậc cha mẹ muốn con của họ có một vị trí an toàn trong xã hội. Cái mà họ gọi là trách nhiệm là một phần của cái đáng kính mà họ tôn thờ. Và đối với tôi, dường như ở đâu có sự tôn thờ ở đó không có sự dạy dỗ; họ chỉ quan tâm tới việc trở thành một người trưởng giả hoàn hảo. Khi họ chuẩn bị cho con cái họ bước chân vào xã hội, họ đang kéo dài chiến tranh, xung đột và sự tàn bạo. Bạn có gọi đó là sự quan tâm và tình yêu không?



Sự quan tâm thực sự là sự quan tâm giống như khi bạn quan tâm tới một cái cây, bạn tưới nước cho nó, tìm hiểu những nhu cầu của nó, loại đất tốt nhất cho nó, trông nom nó với sự dịu dàng và tế nhị - nhưng khi bạn chuẩn bị cho con mình bước vào xã hội, bạn đang chuẩn bị để giết chúng. Nếu bạn yêu con cái mình, bạn sẽ không gây ra chiến tranh.



Khi bạn mất người mà bạn thương yêu, bạn rơi lệ - những giọt nước mắt của bạn là giành cho bạn hay cho người đã khuất. Bạn đang khóc cho chính mình hay cho người khác? Bạn đã từng bao giờ khóc cho người khác chưa? Bạn đã từng khóc cho con trai của mình đã chết trên chiến trường chưa? Bạn khóc, nhưng những giọt nước mắt đó là sự tự thương xót mình hay bạn khóc vì một người vừa bị giết? Nếu bạn khóc tự thương xót mình thì điều đó là vô nghĩa vì bạn chỉ quan tâm tới chính bản thân mình mà thôi. Nếu bạn khóc vì bạn vừa bị mất một người mà bạn đã đầu tư nhiều lòng thương yêu thì đó không phải là lòng thương yêu thật sự. Khi bạn khóc vì người anh trai của mình mất, ai khóc cho anh ta. Rất dễ dàng để bạn khóc cho chính bạn vì anh ấy đã mất. Bên ngoài, bạn đang khóc bởi vì trái tìm bạn bối rối, xúc động nhưng không phải là sự bối rối, xúc động cho anh ấy mà chỉ là bối rối xúc động bởi sự tự thương xót số phận của mình và sự tự thương xót số phận của mình làm bạn trở nên trai lì, bó buộc bạn, làm bạn cùn lụt và ngớ ngẩn.



Khi bạn khóc cho chính mình, đó có phải là tình yêu? – khóc bởi vì bạn cô đơn, bởi vì bạn đã bị bỏ lại, bởi vì bạn không thể than phiền về môi trường của bạn nữa - bạn luôn khóc lóc? Nếu bạn hiểu điều này, có nghĩa là bạn tiếp xúc trực tiếp với nó như là bạn chạm vào một cái cây, một cái cột hoặc một bàn tay, khi đó bạn sẽ thấy rằng đau khổ là do ta tự tạo ra, đau khổ được tạo ra bởi ý nghĩa, đau khổ là kết quả của thời gian. Tôi đã có em trai cách đây ba năm, bây giờ em tôi đã chết, bây giờ tôi cô đơn, đau đớn, tôi không còn ai để tìm kiếm sự an ủi hoặc tình bạn nữa, và điều đó mang nước mắt đến cho tôi.



Bạn có thể nhìn thấy tất cả những điều này diễn ra trong bản thân mình nếu bạn quan sát. Bạn có thể nhìn thấy nó đầy đủ, toàn vẹn trong một cái nhìn mà không cần mất thời gian phân tích nó. Bạn có thể nhìn thấy trong giây lát toàn bộ cấu trúc và bản chất của sự giả tạo mang tên “tôi”, “nước mắt của tôi”, “gia đình của tôi”, “đất nước của tôi”, “niềm tin của tôi”, “tôn giáo của tôi” - tất cả những cái xấu xa này, tất cả chúng nằm trong bản thân bạn. Khi bạn quan sát với cả trái tim của bạn, không phải bằng lý trí, khi bạn quan sát từ trong sâu thẳm trái tim, bạn sẽ tìm thấy chìa khóa để kết thúc đau khổ. Đau khổ và tình yêu không thể đi cùng nhau, nhưng trong thế giới đạo Cơ Đốc họ lý tưởng hóa sự đau khổ, đặt nó lên cây thánh giá và tôn thờ nó, ám chỉ rằng bạn không bao giờ có thể thoát khỏi đau khổ trừ phi đi qua một cánh cửa đặc biệt, và đây là toàn bộ cấu trúc của một xã hội tôn giáo bóc lột.



Do vậy, khi bạn hỏi tình yêu là gì, bạn có thể sẽ rất hoảng sợ khi nhìn thấy câu trả lời. Điều đó có thể gây ra một sự chấn động làm nứt vỡ gia đình bạn; bạn có thể khám phá ra rằng bạn không yêu vợ hoặc chồng mình hoặc con mình? – có thể bạn phải đập tan ngôi nhà mà bạn đã xây, có thể bạn sẽ không bao giờ trở lại các điện miếu hay thánh đường nữa.



Nhưng nếu bạn vẫn muốn khám phá, bạn sẽ thấy rằng sợ hãi không phải là tình yêu, phụ thuộc không phải là tình yêu, ghen tuông không phải là tình yêu, sự sở hữu và thống trị không phải là tình yêu, trách nhiệm và bổn phận không phải là tình yêu, tự thương xót số phận không phải là tình yêu, nỗi đau đớn vì không được yêu không phải là tình yêu, tình yêu không phải là sự đối nghịch của lòng căm thù. Bởi vậy, nếu bạn loại bỏ tất cả những điều này, không phải bằng cách gò ép mà bằng cách rửa sạch chúng đi giống như cơn mưa rửa sạch bụi lâu ngày trên những lá cây, khi đó bạn sẽ khám phá ra bông hoa kỳ diệu mà con người luôn luôn khao khát.



Nếu bạn không có tình yêu – không phải chỉ có một ít mà có dồi dào - nếu bạn không đắm mình trong tình yêu - thế giới sẽ bị hủy diệt. Bạn biết rằng sự đoàn kết của nhân loại là cần thiết và tình yêu là con đường duy nhất, nhưng ai sẽ dạy bạn yêu như thế nào? Liệu có không bất cứ uy quyền nào, phương pháp nào, hệ thống nào dạy bạn yêu như thế nào? Nếu một ai đó dạy bạn, đó không phải là tình yêu. Bạn có thể nói như sau được không:”Tôi sẽ tập yêu. Tôi sẽ ngồi đây hàng ngày và nghĩ về nó. Tôi sẽ tập luyện lòng tốt và sự dịu dàng và gò ép mình phải quan tâm đến người khác”? Bạn có ý gì khi nói rằng bạn sẽ rèn luyện chính mình để yêu, tập luyện để yêu. Khi bạn tập luyện để yêu, tình yêu sẽ bay ra khỏi cửa sổ. Bằng cách thực hành một số phương pháp hoặc hệ thống tình yêu nào đó, bạn có thể trở nên tốt bụng phi thường hoặc trở nên thân ái hơn nhưng đó không phải là tình yêu.



Trong thế giới quạnh quẽ rách nát này không có tình yêu bởi vì những vui thú và thèm muốn đóng vai trò quan trọng nhất, không có tình yêu cuộc sống hàng ngày của bạn là vô nghĩa. Và bạn không thể có tình yêu nếu không có vẻ đẹp. Vẻ đẹp không phải là cái gì bạn nhìn thấy – không phải là một cái cây đẹp, một bức tranh đẹp, một tòa nhà đẹp hay một người phụ nữ đẹp. Chỉ có vẻ đẹp khi trái tim và tâm hồn bạn cảm nhận được thế nào là tình yêu. Không có tình yêu và cảm nhận cái đẹp thì không có đức hạnh, và bạn biết rõ rằng, với những gì bạn sẽ làm, cải thiện xã hội, cứu giúp người nghèo, bạn sẽ chỉ tạo thêm mối nguy hại, nơi nào không có tình yêu thì ở đó chỉ có sự xấu xa và nghèo nàn trong trái tim và tâm hồn. Nhưng khi khi có tình yêu và cái đẹp, bấy cứ việc gì bạn làm đều đúng, bất cứ việc gì bạn làm đều có trật tự, khi đó bạn có thể làm bất cứ điều gì bạn thích bởi vì việc đó sẽ giải quyết tất cả các vấn đề khác.



Liệu tâm hồn chúng ta có thể khám phá ra tình yêu mà không thông qua rèn luyện, không qua suy tưởng, không gò ép, không sách vở, không người hướng dẫn hoặc người lãnh đạo – khám phá ra nó như một người khám phá ra một buổi hoàng hôn đẹp đẽ.



Đối với tôi dường như có một thứ tuyệt đối cần thiết đó là sự tha thiết nồng nàn mà không có một động cơ nào - một sự tha thiết nồng nàn không phải là kết quả của lời cam kết hay sự quyến luyến, không phải là ham muốn tình dục. Một người không biết sự tha thiết nồng nàn là gì sẽ không bao giờ có thể biết thế nào là tình yêu bởi vì tình yêu chỉ xuất hiện khi có sự từ bỏ hoàn toàn “cái tôi”.



Một tâm hồn đang tìm kiếm không phải là một tâm hồn tha thiết nồng nàn và khám phá ra tình yêu mà không tìm kiếm là con đường duy nhất để khám phá ra nó – khám phá một cách không ý thức và không nỗ lực. Tình yêu đó, bạn sẽ tìm thấy, là tình yêu không có thời gian; tình yêu đó vừa mang tính cá nhân vừa mang tính phi cá nhân, vừa là với một người vừa là với nhiều người. Tình yêu đó như một bông hoa có hương thơm ngát, bạn có thể cảm nhận hoặc bỏ qua nó. Bông hoa đó ở đó dành cho tất cả mọi người, cho những ai cố gắng cảm nhận nó thật sâu sắc và ngắm nhìn nó với một niềm say mê thích thú. Khi một người đứng gần hay xa khu vườn, nó vẫn như cùng là một bông hoa bởi vì nó đủ hương thơm để chia sẻ cho tất cả mọi người.



Tình yêu là một cái gì đó mới mẻ, tươi mát và sống động. Không có tình yêu của ngày hôm qua cũng như của ngày mai. Tình yêu vượt xa mọi náo động của suy tưởng. Chỉ có một tâm hồn trong trắng mới biết tình yêu là gì, một tâm hồn trong trắng có thể sống trong một thế giới không trong trắng. Để khám phá ra thứ diệu kỳ này, thứ mà con người tìm kiếm liên tục thông qua sự hy sinh, thông qua sự tôn thờ, thông qua mối quan hệ, thông qua tình dục, thông qua bất cứ hình thức nào của sự hài lòng và nỗi đau, suy nghĩ cần phải hiểu chính nó và dừng lại một cách tự nhiên. Lúc ấy tình yêu không có mâu thuẫn, không có xung đột.



Bạn có thể hỏi rằng, “Nếu tôi tìm ra được tình yêu đó, điều gì sẽ xảy ra cho vợ của tôi, con cái của tôi, gia đình của tôi? Họ cần phải được an toàn”. Khi bạn đưa ra một câu hỏi như vậy, bạn không bao giờ vượt ra khỏi trường suy nghĩ, trường hiểu biết và ý thức. Khi một người thoát ra khỏi các trường đó, bạn sẽ không bao giờ hỏi một câu hỏi như vậy bởi vì lúc ấy bạn sẽ biết tình yêu là nơi không có suy nghĩ và do vậy không có thời gian. Bạn có thể cảm thấy điều này thật thích thú và quyến rũ, nhưng thực sự vượt ra khỏi suy nghĩ và thời gian – có nghĩa là vượt xa mọi đau khổ - bạn phải cảm nhận được có một chiều không gian khác gọi là tình yêu.



Nhưng bạn không biết làm thế nào để tới được cái nguồn kỳ diệu này - vậy bạn sẽ làm gì? Nếu bạn không biết làm gì, bạn sẽ không làm gì đúng không? Hoàn toàn không gì cả. Lúc ấy ở trong tận sâu thẳm bạn hoàn toàn tĩnh lặng. Bạn có biết điều đó nghĩa là gì không? Điều đó có nghĩa là bạn không tìm kiếm, không mong muốn, không theo đuổi; ở đó không có một trung tâm nào cả. Khi ấy ở đó có tình yêu.

** Ad kg đồng ý hết với ông ta nhưng cứ rinh về để ai thích thì đọc.